Zapewnienie i doskonalenie jakości kształcenia w instytucjach szkolnictwa wyższego jest przedmiotem zainteresowania w wielu krajach. Problemy te nabierają szczególnej wagi w okresach zmian zachodzących w sferze edukacji i przeprowadzanych reform. Taka właśnie sytuacja występuje w Europie Środkowo-Wschodniej.

W państwach tego regionu w wypowiedziach na temat jakości kształcenia występują dwa stanowiska. Pierwsze – że troska tych krajów o zapewnienie jakości w instytucjach szkolnictwa wyższego nie jest rzeczą nową. Występowała ona bowiem zawsze, nie wyłączając okresu komunistycznego. Istniały również sposoby zapewnienia jakości. Działalność reformatorska powinna więc być prowadzona w taki sposób, aby utrzymać istniejącą jakość. Zgodnie z drugim stanowiskiem – najlepszym uczelniom udało się wprawdzie utrzymać dobry poziom przez okres komunizmu, ale nowy kontekst międzynarodowy i krajowy, w którym obecnie działają, wymaga rozwoju odmiennych mechanizmów i procedur zapewniania jakości.

W pierwszym podejściu kładziony jest nacisk na kontynuację istniejących praktyk zapewnienia jakości. Jest ono wyrazem obrony wartości akademickich funkcjonujących od dawna w instytucjach szkolnictwa wyższego. Drugie podejście charakteryzuje nastawienie na wartości związane ze zmieniającym się otoczeniem społecznym oraz na wartości leżące u podstaw reformowania szkół wyższych w krajach Europy Zachodniej.

Dla każdego z tych stanowisk można znaleźć przykłady potwierdzające ich słuszność. W niektórych uczelniach oraz w pewnych dziedzinach prowadzona działalność badawcza i edukacyjna reprezentuje wysoki poziom. Najważniejszą więc sprawą jest jego zachowanie. W przypadku wszystkich omawianych krajów prawdopodobnie byłoby dość łatwo wymienić najlepsze placówki. Otwartym problemem pozostaje jakość w pozostałych instytucjach.