Składniki „narzutowe”
0
Nazwa „narzutowe” zastosowana jest do skał, które zostały wcielone wraz z osadem, a nie stanowią jego części składowej. W świetle tego wszystkie skamieniałości są „narzutowe”, terminu tego używa się jednak zwykle tylko w odniesieniu do skał, które dostały się do osadów lodowcowych, gdy lodowce przesuwały się z jednego miejsca w drugie. Dlatego występowanie narzutów ograniczone jest zwykle do glin zwałowych, przy czym gliny te stanowią właśnie omawiany element narzutowy. Rzadko znajduje się je w brekcji wietrzeniowej, ponieważ te osady soliflukcji nie przebyły znacznych odległości i nie zdołały w związku z tym zebrać po drodze „obcych” materiałów. Czasem jednak narzutowce znaleźć można w żwirach terasów rzecznych, z tym że ich pierwotne umiejscowienie znajdowało się nie dalej niż w górnym zasięgu rzeki. Ich przydatność do celów datowania jest więc znikoma.
Jeżeli chodzi o glinę zwałową, to, jak zostało już powiedziane, w Anglii istnieją co najmniej dwa tereny wyraźnie zaznaczonych osadów gliny zwałowej. Niższe, na północo-wschodzie Anglii, zawierają często narzutowce z Norwegii, takie jak sjenity, gnejsy itd. Większe ich ilości można znaleźć w niższych warstwach gliny, podczas gdy warstwy wyższe zawierają skały z północnej Anglii i Szkocji. Skały te nie tylko przebyły krótszą trasę niż droga z Norwegii, lecz nasunęły się z bardziej północnego kierunku. Wśród narzutowców z górnej warstwy gliny zwałowej w Holderness znaleźć można takie skały, jak odłamki wulkaniczne z Whitby, granity z Shap, wapienie z Pennines i Yorkshire Moors, a czasem grudki kredy z Wolks. Kreda stanowi główny składnik narzutowy niektórych glin zwałowych ze Wschodniej Anglii, w związku z czym znane są one głównie pod mianem kredowych glin zwałowych.
Wiele spośród twardszych skał narzutowych wykazuje równoległe rysy i odznacza się wysokim połyskiem, charakterystycznym dla działania lodowca. Połysk ten jest zupełnie inny od tego, który spowodowany jest piaskami nawianymi przez wiatr lub naniesionymi przez wodę.
Leave a reply